If you cannot find the answer you are looking for, please contact us.
Uitleg over de niveaus van gevaar: van minst zorgwekkend tot ernstig bedreigd
Wanneer wetenschappers de overlevingskansen van een soort beoordelen, bestempelen ze deze niet simpelweg als ‘veilig’ of ‘in gevaar’. In plaats daarvan gebruiken ze een wereldwijd erkend systeem om de mate van bedreiging voor een soort te beschrijven. De Rode Lijst van Bedreigde Soorten van de IUCN, die wordt bijgehouden door de International Union for Conservation of Nature, is hiervoor het meest gebruikte instrument.
Voor iedereen die werkzaam is in natuurbehoud, van beleidsmakers tot burgerwetenschappers, is het begrijpen van deze categorieën essentieel om de urgentie van actie te herkennen.
Wat is de Rode Lijst van de IUCN?
De Rode Lijst van de IUCN beoordeelt soorten op basis van specifieke criteria, waaronder populatiegrootte, snelheid van afname, geografisch verspreidingsgebied en mate van habitatfragmentatie. Elke soort krijgt een categorie toegewezen die het risico op uitsterven in het wild weerspiegelt.
Deze categorieën zijn niet alleen wetenschappelijke labels, ze bepalen ook de prioriteiten voor natuurbehoud, onderzoeksfinanciering en wettelijke bescherming wereldwijd.
De belangrijkste categorieën uitgelegd
Hieronder staan ​​de belangrijkste IUCN-categorieën, gerangschikt van laagste naar hoogste risico op uitsterven:
Least Concern (LC)
Soorten in deze categorie komen wijdverspreid en in grote aantallen voor en er is geen direct gevaar op een aanzienlijke afname.
Voorbeeld: De Kleine Egeltenrek (Echinops telfairi) staat momenteel op de lijst met minst bedreigde soorten vanwege de stabiele populatie.
Near Threatened (NT)
Deze soorten zijn nog niet bedreigd, maar het is bijna zover dat ze in de nabije toekomst tot de bedreigde categorie gaan behoren.
Bijvoorbeeld: De Europese egel (Erinaceus europaeus) is in veel landen bijna met uitsterven bedreigd vanwege de afname van de populatie door habitatverlies en sterfte door het verkeer.
Vulnerable (VU)
Soorten met een hoog risico op uitsterven op de middellange termijn. Mogelijk hebben ze een aanzienlijke populatieafname meegemaakt of is hun verspreidingsgebied zeer beperkt.
Voorbeeld: De Dryad-spitsmuis (Microgale dryas) is kwetsbaar vanwege de aanhoudende ontbossing op Madagaskar.
Endangered (EN)
Soorten die in de nabije toekomst een zeer hoog risico lopen om uit te sterven. De populaties zijn vaak klein, gefragmenteerd en nemen snel af.
Critically Endangered (CR)
Soorten die in de nabije toekomst een extreem hoog risico lopen om uit te sterven. Zelfs kleine veranderingen in hun leefomgeving kunnen hen over de rand duwen.
Extinct in the Wild (EW)
Soorten die niet meer in hun natuurlijke habitat voorkomen, maar in gevangenschap of in beheerde populaties buiten hun historische verspreidingsgebied overleven.
Extinct (EX)
Soorten waarvan er geen redelijke twijfel bestaat dat het laatste exemplaar is gestorven.
Extra categorieën
Data Deficient (DD)
Er is onvoldoende informatie om een ​​directe beoordeling te maken. Dit betekent niet dat de soort veilig is – de soort loopt mogelijk een ernstig risico, maar er is onvoldoende onderzoek naar gedaan.
Not Evaluated (NE)
Soorten die nog niet door de IUCN zijn beoordeeld.
Hoe beoordelingen worden gemaakt
De IUCN gebruikt kwantitatieve criteria zoals:
- Populatietrend: neemt de bevolking toe, is deze stabiel of neemt deze af?
- Geografisch verspreidingsgebied: Hoe wijdverspreid is de soort?
- Mate van fragmentatie: Zijn populaties geïsoleerd?
- Bedreigingen: Met welke druk worden ze geconfronteerd (verlies van leefgebied, jacht, klimaatverandering, etc.)?
Beoordelingen worden uitgevoerd door soortenexperts en worden regelmatig bijgewerkt zodra er nieuwe gegevens beschikbaar komen.
Waarom dit belangrijk is voor egels en tenreks
Veel egels staan ​​op de lijst met ‘Near Threatened’ of ‘Vulnerable’, wat wijst op een afname door verkeersdoden, habitatverlies en een afname van de hoeveelheid prooien van insecten. Op Madagaskar vallen verschillende tenreksoorten in de hogere categorie van bedreigde soorten vanwege ontbossing en jachtdruk, terwijl andere voorlopig nog in de categorie ‘Least Concern’ vallen.
Inzicht in deze categorieën helpt natuurbeschermers bij het prioriteren van inspanningen, of het nu gaat om dringende interventies voor ernstig bedreigde diersoorten of preventieve maatregelen voor diersoorten die nog steeds als minst bedreigd worden beschouwd.
Samenvattend
De Rode Lijst van de IUCN is meer dan alleen een checklist; het is een levend verslag van de biodiversiteit van onze planeet en de druk die erop wordt uitgeoefend. Van ‘Least Concern’ tot ‘Critically Endangered’, elke categorie vertelt een verhaal over hoe dicht een soort bij uitsterven in het wild staat. Het erkennen van deze niveaus is een essentiële stap naar effectieve bescherming.
